Historia ballady jako gatunku literackiego – co należy wiedzieć?

Ballada jest utworem który zawiera w sobie cechy epiki, liryki oraz dramatu. Sam termin wywodzi się z j. włoskiego, pochodzi od słówka 'ballare’ które należy tłumaczyć jako 'tańczyć’. Twórcy ballad nawiązywali do ludowych pieśni, które pomiędzy XII a XIVw. pojawiły się w Danii oraz w Szkocji.

Jacy byli najbardziej znani polscy autorzy ballad?

Z całą pewnością najbardziej znanym polskim autorem ballad był Adam Mickiewicz. Ważnym dziełem tego wieszcza narodowego były 'Ballady i Romanse’, które powstały w okresie 1819-1821, wydane zaś zostały w 1822r.

'Ballady i Romanse’ Adama Mickiewicza okazały się dziełem przełomowym na tyle istotnym, że właśnie od momentu ich wydania możemy mówić o początku Romantyzmu w Polsce. Ballada 'Romantyczność’ Adama Mickiewicza stanowi swoisty manifest romantyczny, co szczególnie ważne zarówno w warstwie ideowej jak również artystycznej. W XXw. balladowość odgrywała bardzo istotną rolę w twórczości barda NSZZ Solidarność, Jacka Kaczmarskiego. Pieśniarz ten dzięki indywidualnym uzdolnieniom, konkretnym cechom, które można przypisać do jego osoby poniekąd predestynowany był do uprawiania gatunku balladowego. Bard nie obawia się sięgać po powtórzenia oraz gradacje, które czerpie z folklorystycznej praktyki oralnej. Należy wspomnieć również o Fryderyku Chopinie, który niekoniecznie kojarzy się z balladami. Należy jednak zasygnalizować, że ballady Chopina świadczą o jego kunszcie, łączą w sobie żywioł epicko- dramatyczny z liryką. Wszystkie ballady które skomponował polski mistrz fortepianu mają charakter narracyjny.

Ballada jako manifest

Jedna z polskich ballad urosła do rangi hymnu pokolenia Grudnia’ 70. Chodzi o ’ Balladę o Janku Wiśniewskim’, której moc polega na tym, że autor napisał jej słowa w kilka godzina po tym jak pierwowzór postaci Janka Wiśniewskiego, czyli Zbyszek Godlewski poniósł śmierć z rąk komunistycznych oprawców.

Pewnym paradoksem jest fakt, że muzykę do wspomnianej ballady skomponował Mieczysław Cholewa, agent Służby Bezpieczeństwa. Andrzej Wajda który reżyserował 'Człowieka z Żelaza’ sprawił, że ballada ta stała się powszechnie znana przez ogół społeczeństwa.